“Poređenje sa događajima koji se odvijaju u Gazi je u najboljem slučaju pojednostavljeno. Ali jedno se može reći bez previše straha od korekcije: kako god se stvari razvijale u narednih nekoliko sedmica, nastavak sukoba za još jednu generaciju izgleda gotovo zagarantiran. Moramo samo pogledati prošlost i sadašnjost naše vlastite zemlje da bismo razumjeli trajnu prirodu mržnje”, napisao je za Irish Times John McManus, prenosi Politicki.
Ovaj je reporter boravio u našoj zemlji i napisao reportažu.
On je tekst počeo iz Dubrovnika objašnjavajući kuda se iz tog grada može doći u Sarajevo.
Jedna je ruta koja vodi kroz entitet Rs, a druga kroz Mostar.
Manji bh. entitet za McManusa odiše sumornošću i stagnacijom.
McManus je opisao putovanje kroz istočnu Hercegovinu, preko Nacionalnog parka Sutjeska.
“Nedugo nakon što pređete planine iza Dubrovnika na istočnoj ruti, prolazite pored velikog bilbordakoji vam želi “dobrodošlicu u Republiku Srpsku”, jednu od dva autonomna entiteta koji čine Bosnu i Hercegovinu; putevi su loši, saobraćaj rijedak, a ulice gradova kroz koje prolazite obrubljene su niskim stambenim blokovima u stilu istočnog bloka. Osjećaj padanja je opipljiv. Malo je vidljive ekonomske aktivnosti osim 60 godina stare hidroelektrane i raspadajuće elektrane na lignit.
Pozadina četvorosatnog putovanja može biti prelijepa – ponekad zapanjujuće lijepa; ne samo u Nacionalnom parku Sutjeska. Ali u prvom planu dominiraju polusagrađene kuće, zapuštene fabrike i zahrđali automobili.
Putovanje je obilježeno još jednim bilbordom, koji vam ovaj put želi dobrodošlicu u grad Istočno Sarajevo, koji je opisan kao “grad 157.000 Srba koji su morali napustiti Sarajevo”.
Bilbord je samo jedan prikaz događaja od 1992. do 1995. u kojima je ubijeno 100.000 ljudi, raseljeno 2,2 miliona i hiljade žena sistematski silovanih. Rat u Bosni bio je dio šireg sukoba izazvanog raspadom Jugoslavije. Završen je NATO intervencijom i Dejtonskim sporazumom kojim je stvorena Bosna i Hercegovina i njena dva konstitutivna entiteta, Republika Srpska u kojoj dominiraju pravoslavni Srbi i Federacija Bosne i Hercegovine u kojoj žive većinom muslimanski Bošnjaci i Hrvati katolici”, piše novinar.
Sarajevo opisuje kao grad “koji je za vrijeme rata bio pod opsadom”, i koji još uvijek nosi ožiljke od sukoba sa zgradama ispresijecanim mecima i granatama”.
Ocjenjuje da bi “bilo teško opisati ga kao prosperitetan”.
“Nije. Ali je užurban i pun mladih ljudi”, stoji u McManusovom tekstu dalje.
“Dok krećete na jug drugom rutom, kroz Federaciju Bosne i Hercegovine, prolazite pored nekadašnjeg Holiday Inn-a. Baza za mnoge strane novinare tokom opsade, bila je kulisa za brojne novinske izvještaje. Renoviran je i rebrendiran u Hotel Holiday. Dalje niz cestu prolazite pored izuzetno velikog Porsche salona koji se teško miri sa atmosferom ekonomske stagnacije koja je vladala tokom prvog dijela putovanja.
Ekonomske posljedice po građane Republike Srpske vjerovatno osuđene zbog zalaganja za secesiju izgledaju kao visoka cijena koju treba platiti.
Uskoro ste na autoputu koji finansira EU i koji vas vodi dobrim dijelom do Mostara – još jednog grada koji je zbog pogrešnih razloga postao poznat ratom. Sporedni putevi su daleko bolji. Vode vas kroz doline – na čijim stranama i podovima se nalaze sela sa crvenim krovovima koja ne bi izgledala neumjesno u podnožju Alpa da nije minareta džamija.
Znakovi ekonomske aktivnosti su brojni. Turistički proizvod u nastajanju evidentan je u klisurama koje vode u Mostar, a kada prođete grad, postoji dugačak dio trgovačkih centara sa zapadnim i domaćim maloprodajama i okrunjen jednom od ikona zapadnog kapitalizma – velikim novim Kentucky Fried Chicken drive through.
Putovanje je proizvoljan način da se procijeni relativna snaga dvije ekonomije – i jasno je da postoje dvije ekonomije u Bosni i Hercegovini. Istina, mala je razlika između dva entiteta u smislu BDP-a i nezaposlenosti, ali utisak da Federacija napreduje i da Rs u najboljem slučaju stagnira je neizbježan”, navodi on.
Pojašnjava i da je jedan od mnogo razloga za to da je Rs pod zapadnim sankcijama. Novinar Irish Timesa podsjeća da je nedavno entitet F BiH od EU dobio 303 miliona eura dodijeljenih, a Rs ništa.
Uz to, sankcije “teške” 105 miliona eura je uvela i Njemačka.
McManus piše da su one odraz “sve ratobornije separatističku retoriku Milorada Dodika, lidera Rs” i njegove secesionističke aktivnosti. Naveo je kao primjer odluku da se ne poštuju odluke Ustavnog suda BiH, ali ni visokog predstavnika.
“Ekonomske posljedice za građane Rs, vjerovatno osuđene na guranje na secesiju, izgledaju kao visoka cijena – posebno kada je užasna ljudska cijena pokušaja da se nasilno razdvoji multietnička i fragmentirana zemlja u živom sjećanju. Pomislili biste da bi bilo malo apetita za takvu samoporažavajuću politiku. Ali čini se da je upravo suprotno”, zaklučuje on.
Otisak.ba
